AB’ye 2007 yılında katılan Romanya ve Bulgaristan gibi ülkeler hâlâ pasaportsuz seyahat etmenin avantajlarından yararlanamıyor. Her iki ülkenin de zorlu kabul sürecinde on yıldan fazla bir süredir geride kalmış olması hayal kırıklığı yaratıyor
1985 yılında Lüksemburg’un küçük bir kasabasında kurulduğundan bu yana Schengen bölgesi, Avrupa entegrasyonunun en sembolik ve somut başarılarından biri haline geldi. Yerel halk, pasaport taşımaya veya sınır kontrollerini kontrol etmeye gerek kalmadan sınırların ötesine geçti.
Başlangıçta Avrupa Birliği’ne (AB) paralel olarak kurulan Schengen, daha sonra bloğun yasalarına dahil edildi.
Bölgede şu anda 22’si AB ülkesi olmak üzere 26 ülke ve yaklaşık 420 milyon Avrupalı yer alıyor.
Ancak 2007 yılında AB’ye katılan Romanya ve Bulgaristan gibi ülkeler hâlâ pasaportsuz seyahat etmenin avantajlarından yararlanamıyor.
Her iki ülkenin de zorlu kabul sürecinde on yılı aşkın süredir geride kalmış olması hayal kırıklığı yaratıyor.
Schengen üyeliği, ortak kuralların uygulanmasını, dış sınırların doğru yönetilmesini, güvenlik bilgilerinin paylaşılmasını ve etkili polis işbirliğini gerektirir.
Her iki ülke de gerekli kriterleri yıllar önce karşıladıklarında ısrar ediyor.
Avrupa Birliği Konseyi “Bloğu”
Avrupa Komisyonu adayların tüm teknik koşulları sağladığını defalarca doğrularken, Avrupa Parlamentosu iki ülkenin kabul edilmemesini “ayrımcılık” olarak eleştiriyor.
Bu iki önemli kurumun tam desteğine sahip olan iki ülkenin, 27 AB ülkesinin bakanlarını bir araya getiren Avrupa Birliği Konseyi’nden de yeşil ışığa ihtiyacı var. Sürecin durduğu yer burasıdır. Çünkü onayın gerçekleşmesi için tüm üyelerin kabul oyu vermesi gerekiyor. Bu, tek bir “hayır”ın aslında tüm süreci dondurabileceği anlamına gelir.
Örneğin 2011 yılında Fransa, Almanya, Finlandiya, İsveç, Hollanda ve Belçika, her iki ülkedeki yolsuzluk, organize suç ve yargı reformlarıyla ilgili endişeler nedeniyle “hayır” oyu kullanmıştı. 2015 yılında patlak veren göç krizi, kabul umutlarını daha da azalttı. Rüzgar ancak Kovid-19 krizinden sonra esmeye başladı.
Bu yılın başlarında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Bulgaristan ve Romanya’nın üyeliğine kapıyı açarken kriz zamanlarında Schengen Bakanlar Konseyi’nin kurulması da dahil olmak üzere pasaportsuz bölgede reform yapma planlarını açıklamıştı.
Bu açıklamadan kısa bir süre sonra Almanya Başbakanı Olaf Scholz katılım sürecine desteğini ifade etti ve Romanya ve Bulgaristan’ın “tam üye olmaları” için çalışmaya kararlı olduklarını açıkça belirtti.
“Schengen, Avrupa Birliği’nin en büyük başarılarından biridir ve onu korumamız ve geliştirmemiz gerekiyor. Bu aynı zamanda kalan usulsüzlüklerin de ortadan kaldırılması anlamına geliyor.” dedi.
İki önemli AB ülkesindeki bu tutum değişikliği, sürecin hızlanması ve diğer isteksiz ülkelerin tutumunun değişmesi açısından çok önemliydi.
Euronews’in görüştüğü yetkililer, Finlandiya, İsveç ve Danimarka’nın da tutumlarını yumuşattığını, ancak İsveç’te yeni bir sağ hükümetin kurulduğunu ve önümüzdeki ay Danimarka’da seçimlerin yapılacağını, bunun da pozisyonların değişebileceğinin sinyalini verdiğini söyledi.
Ekim ayında Avrupa Parlamentosu, Bulgaristan ve Romanya’nın 2011’den bu yana beşinci kez AB’ye derhal kabul edilmesini onaylayan yeni bir kararı kabul etti.
Milletvekilleri, hukuki açıdan bağlayıcı olmayan metinde, “Parlamento, Konseyin son 11 yıldır bir karar alamamasından üzüntü duymaktadır” dedi.
Ancak birkaç gün sonra Hollanda parlamentosu, Bulgaristan ve Romanya’da yolsuzluk ve organize suçun yaygınlığının “Hollanda’nın ve tüm Schengen bölgesinin güvenliği için bir risk” oluşturduğunu ileri sürerek, Başbakan Mark Rutte hükümetinden daha ileri soruşturmalar yapılıncaya kadar talepleri veto etmesini istedi.
REKLAMBugüne kadar Bulgaristan ve Romanya, 2007 yılında başlatılan ve yargı sistemi, yolsuzlukla mücadele ve kara para aklamayla mücadeleyle ilgili reformların uygulanmasını değerlendiren bir süreç olan İşbirliği ve Doğrulama Mekanizması (CVM) kapsamındadır.
AB Başkanlığı döneminde Çek Cumhuriyeti’nin son girişimi
Bu ülkeler, Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün her yıl yayınladığı Yolsuzluk Algılama Endeksi’nde en düşük puanı alan AB üye ülkeleridir; ancak puanları, uzun süredir Schengen üyesi olan Macaristan ve Yunanistan’ın puanlarından çok da uzak değildir.
Şu anda AB Konseyi’nin dönem başkanlığını yürüten Çek Cumhuriyeti, Schengen’in genişletilmesini en önemli önceliklerinden biri haline getirdi.
Ama zaman tükeniyor. Çünkü Prag’ın uzun zamandır askıda olan bu konuyu oylamaya sunmak için son şansı muhtemelen 9 Aralık’ta adalet ve içişleri bakanlarının bir araya geleceği tarih olacak.
Yalnızca oybirliğiyle alınacak bir kararla iki ülke Schengen’e kabul edilebilir.
